Impact
Hackathon

De magie van samendoen

Hoe de IQonIQ Hackathon plezier, verbinding en innovatie combineert

Stel je voor: de grote hal van RUIM in Hardenberg vult zich met geroezemoes, gelach en het gezoem van 3D-printers. Overal liggen laptops, kabels, sensoren en prototypes in wording. Tussen stapels kartonnen tentjes, waar straks de deelnemers een paar uur slaap proberen te vangen, hangt een sfeer van opwinding en focus.

Op 6 november verandert RUIM in een broedplaats voor ideeën. Vierentwintig uur lang werken teams van studenten, docenten en bedrijven samen aan één uitdagende missie: het ontwerpen van dynamische tooling voor cobots.

Van leerkring naar hackathon

Het thema kwam niet zomaar uit de lucht vallen, vertelt Marianne Edelenbos, projectleider bij IQonIQ. “De aanleiding ligt in de cobot-leerkring die we eerder hebben opgezet,” zegt ze. “Daarin verkennen bedrijven samen met onderwijs wat cobots kunnen betekenen in hun productieprocessen. We zagen dat er veel vragen leefden: over veiligheid, flexibiliteit, inzetbaarheid. Toen dachten we: wat als we dat onderwerp verder brengen, samen met jonge talenten?” De hackathon bouwt dus voort op de kennis en praktijkervaring uit de leerkring.“Het is geen theoretische oefening,” zegt Marianne. “De deelnemers werken aan iets wat écht speelt in de regio. Dat maakt het relevant én concreet.”

“In één hackathon doe je wat anders 400 vergaderingen kost”

De creatieve motor achter het evenement is Friso Visser, dagvoorzitter en eigenaar van Brain Fuel, een bureau dat vaker hackathons organiseert. Volgens Friso, die zichzelf liever procesbegeleider noemt, is de hackathon de perfecte vorm voor echte vernieuwing. “Een hackathon is eigenlijk een versnelling van het denken. In plaats van 400 vergaderingen doe je gewoon één hackathon. Je stopt iedereen in dezelfde ruimte, zet er tijdsdruk op en dan gebeurt er wat. Je moet wél. Praten is uitstellen, en daar is hier geen tijd voor.” Hij verwacht veel van de energie die ontstaat als jonge mensen en technische bedrijven elkaar ontmoeten. “De maakindustrie is van nature analytisch, maar hier ontdek je dat creativiteit net zo belangrijk is.

Creativiteit in de maakindustrie 

Voor Friso is de hackathon ook een kans om te laten zien dat creativiteit en techniek prima samengaan. “De maakindustrie is superprocesgericht, alles draait om precisie. Maar dat betekent niet dat er geen ruimte is voor creativiteit. Veel technici denken: ‘Ik ben niet creatief, ik ben analytisch.’ Totdat ze in een hackathon zitten. Dan merken ze dat creativiteit niet betekent dat je kunt tekenen, het betekent dat je durft te denken buiten de kaders.” 

Marianne vult aan: “Mensen die plezier hebben, presteren beter. En dat zie je hier. Als mensen energie voelen, gaan ze vanzelf ideeën spuien. Een hackathon is in feite een uitlaatklep: even los van de regels, in een andere omgeving, zo ontstaan de mooiste dingen.” 

Plezier als motor voor innovatie 

Zowel Marianne als Friso benadrukken het belang van plezier. Marianne: “We willen dat deelnemers met een glimlach binnenkomen én weer naar huis gaan. Plezier zorgt voor verbinding en verbinding zorgt voor innovatie.” Friso vult aan: “Mensen die plezier hebben, presteren beter. De hackathon is niet alleen een wedstrijd, het is een uitlaatklep. Je mag experimenteren, fouten maken, en ontdekken dat je veel creatiever bent dan je dacht.” 

Slapen in kartonnen tenten 

De hackathon belooft ook een echte beleving te worden. In de grote hal van RUIM verrijst een tijdelijke ‘camping’ met kartonnen tenten waar deelnemers een paar uur slaap kunnen pakken. “Het wordt een bijzondere sfeer,” vertelt Marianne enthousiast. “Iedereen werkt samen, eet samen, slaapt in dezelfde ruimte, dat schept een band. En ik kijk nu al uit naar de tweede dag, als iedereen langzaam weer wakker wordt: slaperig, maar vol trots en ideeën. Dat moment, dat is goud waard.” 

Naast de ervaring en het netwerk zijn er ook mooie prijzen te winnen: duizend euro voor het beste totaalconcept, vijfhonderd euro voor het beste ontwerp en tweehonderdvijftig euro voor de beste pitch. Maar Marianne benadrukt dat het niet alleen om winnen gaat. “De échte winst zit in wat er onderweg gebeurt, de samenwerking, creëren, trots. Mensen leren elkaar kennen, ontdekken nieuw talent en leggen verbindingen die blijven.” 

Leren door te dóen 

Voor Johan Teunis van het Alfa-college is de IQonIQ Hackathon veel meer dan een wedstrijd. “Het is een leerervaring die studenten hun hele leven bijblijft,” zegt hij. “Ze ontdekken dat ze meer kunnen dan ze dachten, als ze maar willen.” De samenwerking tussen het Alfa-college en IQonIQ begon een paar jaar geleden, vertelt Johan.  Dankzij de leerkring kregen onze ICT-studenten een pilot: kunnen zij een robot programmeren? We leiden natuurlijk wel op voor programmeren, maar niet direct in industriële robotisering. De studenten waren zó enthousiast. En de bedrijven waarmee ze werkten, waren aan IQonIQ verbonden. Zo ontstond een samenwerking. We zagen meteen: dit biedt studenten betekenisvolle stages en perspectief op banen in de regio.” 

Out of the box, en verder

Tijdens de eerste hackathon, vorig jaar op een beurs voor de maakindustrie, viel hem iets op. “Het lijkt simpel om 30 uur vol te maken, maar er komt zoveel bij kijken. Hoe scherp blijf je als je een nacht doorhaalt? Hoe houd je contact met elkaar als de vermoeidheid toeslaat? En kun je blijven denken buiten je eigen vertrouwde gereedschapskist?” Hij glimlacht. “Bij een hackathon leer je letterlijk uit je gereedschapskist te stappen. Je denkt niet meer: wat kan ik met wat ik heb? Je denkt: wat is nodig om dit probleem op te lossen? Dat is precies de mindset die we onze studenten willen meegeven.” 

Volgens Johan leren studenten in die 30 uur niet alleen technische vaardigheden, maar ook iets veel groters. “Ze ontdekken dat als je doorzet, samenwerkt en energie blijft geven, je altijd tot een oplossing komt. Dat schept enorm veel zelfvertrouwen. En dat neem je mee, je hele leven lang.” Johan herinnert zich een moment van vorig jaar dat hem is bijgebleven. “Eén van onze teams kwam er halverwege achter dat hun oplossing niet zou winnen. In plaats van op te geven, maakten ze een omslag. Ze besloten: we gaan het niet redden met het idee, maar wél met onze presentatie. Hoe kunnen we het publiek inspireren? En ze wonnen de publieksprijs! Dat was zó mooi. Juist omdat het een groep was die niet vanzelfsprekend extravert was. Daar zag je studenten echt groeien. Overigens is de hackathon voor 2025 ingekort naar 24 uur.  

Verbinding tussen school en bedrijf 

Voor Johan is de hackathon een krachtig voorbeeld van hoe onderwijs en bedrijfsleven elkaar kunnen versterken. “Wij leiden mensen op voor deze regio, en IQonIQ speelt een geweldige rol in het verbinden van studenten en bedrijven. Door dit soort samenwerking komt het bedrijfsleven letterlijk dichter bij de school. We kunnen onze opleidingen nu veel beter laten aansluiten op wat er hier in de maakindustrie gebeurt.” 

Hij ziet ook een belangrijk maatschappelijk doel. “De leeftijdsgroep die meedoet is tussen de vijftien en vijfentwintig. Dat is de meest creatieve fase. Ze zijn nog niet vastgeroest in patronen of werkwijzen. Als we die jonge mensen serieus nemen, worden bedrijven overladen met nieuwe, innovatieve ideeën. 

Een thema met toekomst 

Het thema van dit jaar — dynamische tooling voor cobots — sluit volgens Johan perfect aan bij de tijd waarin we leven. “Robotisering is geen toekomstmuziek meer, het is de realiteit,” zegt hij. “En het gaat niet om het vervangen van mensen, maar om samenwerken met technologie. We hebben in de maakindustrie simpelweg te weinig handen. Dan wordt het belangrijk dat we leren hoe mens en machine elkaar kunnen versterken.” 

Hij ziet het als een kans voor studenten om iets heel concreets te doen.
“Bij deze hackathon denken ze niet in theorie, maar in toepassingen. Hoe kan een cobot helpen in een productieproces? Wat voor hulpmiddel of ‘tool’ kun je bedenken zodat die robot slimmer, flexibeler of veiliger werkt? Het is prachtig om te zien hoe studenten dan opeens de vertaalslag maken van idee naar praktijk. Dáár zit de waarde.” 

Volgens Johan raakt dit thema aan de kern van waar de regio voor staat.
“De maakindustrie is hier sterk vertegenwoordigd. Als we willen dat die toekomstbestendig blijft, moeten we investeren in kennis en innovatie. En dat begint met jongeren die durven te experimenteren en samen met bedrijven aan oplossingen bouwen. Dat maakt deze hackathon zó relevant.” 

De kracht van samen doen 

Friso verwacht dat de hackathon ook buiten Hardenberg effect zal hebben. “Hackathons zijn een motor voor verandering,” zegt hij. “Je brengt mensen uit verschillende werelden samen en geeft ze een gezamenlijke uitdaging. Binnen 24 uur ontstaan er ideeën, prototypes én connecties die veel langer meegaan.” 

Marianne ziet het evenement als een logische volgende stap in de ontwikkeling van de regio. “Met IQonIQ bouwen we aan een sterk netwerk van bedrijven, studenten en kennisinstellingen. Deze hackathon is een tastbare uiting van dat doel. Samen brengen we innovatie letterlijk in beweging.” 

Een voorproefje van de toekomst 

Wat kunnen deelnemers verwachten? Twee dagen vol energie, technologie en samenwerking – van kennissnacks en pitches tot overnachtingen in kartonnen tenten.
“Het wordt een beetje als een innovatiefestival,” zegt Marianne met een glimlach. “We willen laten zien dat leren, werken en innoveren ook leuk mogen zijn. Dat het mag bruisen.”